Dotacja to nieodpłatna i bezzwrotna pomoc finansowa udzielana najczęściej przez państwo podmiotom na realizację ich zadań. Dotacja ma charakter uznaniowy. Jednostka ubiegająca się o nią musi najczęściej spełnić warunki formalne i merytoryczne zwane kryteriami, określone przez podmiot dysponujący środkami finansowymi. Stosowanie dotacji jest sprzeczne z zasadą konkurencji (uprzywilejowaną pozycję uzyskuje przedsiębiorstwo dotowane przez państwo), może również nadmiernie obciążać budżet (dotacje są przyznawane kosztem innych wydatków budżetowych).
Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej pojawiła się przed nami możliwość dofinansowania projektów w formie bezzwrotnych dotacji. Fundusze unijne dla firm to szansa dla wielu przedsiębiorstw, którym brakuje środków na realizację nowych projektów i wdrażanie innowacyjnych strategii rozwoju firmy. Co jednak najważniejsze, ze wsparcia może skorzystać każdy
Efektywne pozyskiwanie środków finansowych z zewnętrznych źródeł finansowych (Funduszy UE i Funduszy Krajowych) wymaga specjalistycznego przygotowania, znajomości procedur oraz zasad opracowania i oceny projektów. Konieczna jest również znajomości procesów zarządzania projektem i rozliczania dotacji. Zanim beneficjentowi przyznane zostaną środki finansowe na realizację zamierzonego przedsięwzięcia, musi on przebrnąć przez całą procedurę konkursową związaną z formalną i merytoryczną oceną jego projektu. W tym czasie instytucja przydzielająca środki unijne sprawdza wszystkie złożone dokumenty, z których najistotniejszy jest wniosek o dofinansowanie wraz z biznesplanem lub jego elementy.
Unia Europejska, jako organizacja międzynarodowa, dysponuje własnym budżetem, z którego finansowane są działania mające na celu rozwiązywanie wspólnych problemów. Dzięki jednemu budżetowi sprostanie wyzwaniom jest tańsze i skuteczniejsze niż gdyby każde państwo członkowskie miało stawiać im czoła samemu. W ten sposób od ponad 40 lat Unia realizuje aktywną politykę rozwoju regionalnego, zwaną też polityką spójności lub polityką strukturalną. Jej głównym celem jest zmniejszenie różnic w rozwoju krajów i regionów, co zwiększa konkurencyjność krajów członkowskich i samej Unii na globalnym rynku.
Przyjęta 3 kwietnia br. ustawa o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. (tak zwana „specustawa funduszowa”) wprowadziła regulacje, których celem była płynna realizacja i rozliczenie projektów dofinansowanych z funduszy europejskich w warunkach pandemii COVID-19. Wprowadziła regulacje stanowiące odstępstwa i wyjątki od obowiązujących zasad realizacji projektów.
Dzięki regulacjom zawartym w specustawie możliwe jest między innymi:
- wydłużenie terminów składania wniosków o dofinansowanie w poszczególnych konkursach,
- wydłużenie terminów uzupełniania i wprowadzania poprawek lub zmian w już złożonych wnioskach o dofinansowanie,
- prowadzenie naborów projektów w trybie nadzwyczajnym,
- uznanie za podlegające refundacji wydatków poniesionych w ramach projektów na cele, które nie zostały zrealizowane z powodu wybuchu pandemii,
- bardziej elastyczne udzielanie ulg w spłacie należności wynikających z realizacji inwestycji,
- przedłużenie terminów w postępowaniach administracyjnych albo ich zawieszenie i wstrzymanie wykonania decyzji administracyjnych związanych z realizacją projektów,
- zawieszenie stosowania wytycznych ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego po to, by ułatwić wdrażanie funduszy unijnych w związku z pandemią.
Ustawa i wydane do niej rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej umożliwiły też skierowanie środków UE z obecnej perspektywy na walkę z koronawirusem i jego gospodarczymi skutkami, czyli na tak zwany Funduszowy Pakiet Antywirusowy. Na te cele przesunięto około 14 mld zł. Z tych pieniędzy sfinansowano między innymi dopłaty do wynagrodzeń pracowników, dotacje na kapitał obrotowy i pożyczki płynnościowe dla firm, pomoc Domom Pomocy Społecznej, zakup sprzętu i środków ochrony osobistej dla szpitali, wyposażenie szkół i uczniów w sprzęt do nauki zdalnej.